In Berlijn had ik ze al gezien: Stolpersteine. Koperen plaatjes bevestigd in de straat, voor de huizen waar gedeporteerde Joden hadden gewoond. Elke ‘vondst’ brengt een soort van shockeffect teweeg. Adem stokt in de keel. Je bukt, kijkt, leest. Kijkt naar de woning. En je denkt. Een heel niet geleefd leven doemt voor je ogen op. Wij staan hier, kunnen dit lezen en we weten dat na de genoemde fatale datum voor degenen achter de namen, niets meer kwam.
Het is een mooi initiatief en ontwerp van de na de oorlog geboren kunstenaar Gunter Demnig. Als eerbetoon. Stolpern, struikelen, met je neus op de feiten. Confronterend.
Waarom niet ook in Nederland, vroeg ik mij toen al af.
En ziedaar, deze week, in Gouda, struikelde ik als het ware over de Stolpersteine. Verbaasd en verheugd, voor zover je dat woord in dit verband kunt gebruiken. Zo goed dat er ook hier op deze wijze aandacht aan het verleden wordt geschonken. Gebukt en gelezen. Gedachten de vrije loop. Gezinnen uit elkaar gerukt. Vermoord, staat er letterlijk.
Het plaatsen van deze gedenkplaatjes vereiste wel enige aanpassing in het plaveisel. In Duitsland ontworpen, hebben ze de grootte van een daar gebruikelijk stoepkeitje. In Nederland moet er eerst een stoeptegel vervangen worden door een aantal keitjes, voor het plaatje kan worden bevestigd. Dat heeft men er allemaal voor over.
Ons bezoek aan Gouda begon zonnig en vrolijk. Koffie met een gouwenaartje. Een rondvaart met een trekschuit door de oude, vroeger zo rijke stad. Toerist in eigen land. Maar nadat de ‘Jan Salie’ was afgemeerd en wij weer richting station liepen, werden wij geconfronteerd met ons collectief verleden.
Het meest was ik onder de indruk van dat ene steentje, eenzaam in het plaveisel. Eenzaam geleefd, eenzaam gestorven. Nu door ons gezien.
Nooit, nooit mogen wij vergeten.
Dit verhaal is geschreven in het kader van WE-300/schakelen.
WE-300 is een schrijf-’uitdaging’ van Plato (http://platoonline.wordpress.com).
Schrijf een verhaal van 300 woorden waarin een door Plato bedacht woord niet mag voorkomen, maar het moet wel de basis zijn van het verhaal. In dit geval was het verboden woord: schakelen.
Spiegelingen 
KLopt!@
Vorige week (toeval bestaat niet) was er op de regionale tv hier een docu over enkele straten in onze stad waar dit ook gespeeld heeft. Ook hier is nu een actie gaande waarbij je ‘stenen’ kunt kopen die dan later geplaatst worden… eind volgende week is dan de ceremonie waarbij die stenen benoemd worden etc.
Ja, wat is toeval…..
Ik zag ze ook voor hete eerst in Berlijn, joodse stadsdeel. Keurig blinkend opgepoetst, waardoor ze nog meer opvielen. En sinds de laatste jaren ook in steeds meer Nederlandse steden. Zodat we niet kunnen wijzen naar anderen.
Tegen mijn leerlingen zei ik soms: Als je naar een ander wijst, wijs je met drie vingers naar jezelf…..
Ze maken indruk.
Ook hier zijn er meerdere gemeentes mee bezig.
Prachtige WE. Indrukwekkend!
Ik kende de uitdaging van Platoonline niet en zal eens gaan neuzen
In meerdere opzichten heb je voor mij een mooie verbinding gelegd met het ‘verboden woord’ en een verhaal geschreven over iets dat alle aandacht verdient.
en Westerbork werd gebouwd voor de opvang van ongewenste vreemdelingen.
Bijzonder, mooie manier om je aan het denken te zetten…
Ik heb er ook een blog aan gewijd afgelopen februari toen ik in Berlijn was, heel mooi initiatief!
Gevonden, Fenny. Voor degene die het lezen wil plaats ik hier de link. (Hoop dat je dat goed vindt)
http://kunstminnares.wordpress.com/2013/03/04/struikelblokken/
Ik hoorde er voor het eerst van toen in het Noorden des lands op een aantal plaatsen Stolpersteine geplaatst werden. Ik heb ze in diverse plaatsen gezien, ingebed in diverse soorten bestrating. Ik vind het een goed initiatief.
Pingback: One O one: WE-300 | Platoonline
Een heel mooie WE, Corline. Ik heb die keitjes in Berlijn ook gezien. En inderdaad, je krijgt de neiging je gedachten de vrije loop te laten. Door de keitjes heen zie je de schamele koffer, de ster, de afgedragen jas, het berustende gezicht. Droevig, temeer als je op de TV ziet dat het Neo-nazisme de kop weer opsteekt. Niets, niets, leert de mens van zijn verleden. Tenminste, lang niet allemaal. En degene die wel leert, conformeert zich, zou zich meer tegen kwade krachten te weer moeten stellen.
Heel indringend, dit verhaal.
Ik kom uit Gouda en heb er ook nog familie en wist dus van die Stolpersteine. En ja, als je er op let, terwijl je door de stad loopt, krijg je het koud en gaat je fantasie op de loop. Mijn vader woonde ten tijde van de oorlog ook in het centrum, wat zou hij er van gemerkt hebben? Heb met hem nooit over de oorlog kunnen praten, dat wilde hij niet …. een gemiste kans, zo voelt het.
Indringend. Mijn ex-schoonvader was een Jood en een groot deel van zijn familie heeft het niet overleefd. We hebben er vaak over gesproken. Het was niet goed wat er toen gebeurde en het mag nooit, nooit vergeten worden. Tegenwoordig willen sommige (erg jonge en/of domme) mensen nog wel eens zeggen: ‘het is ondertussen al zo lang geleden, hoelang moeten we het er nog over hebben?’ en dan kan ik echt wild worden. ‘Tot in lengte der dagen’ sis ik dan. En dat meen ik dan ook oprecht.
Indrukwekkende WE Corlinde, gedenken en zeker niet vergeten, ook ben ik er voor om wel op te houden om generatie’s verantwoordelijk te houden terwijl ze zelf nog niet eens leefden.
Het hoort bij een hele tragische geschiedenis die zeker onder de aandacht moet blijven!
Ja, heel indrukwekkend.
En het mag nooit meer gebeuren, roepen wij allemaal.
Maar wat gebeurde er in Joegoslavië?
En vandaag, vandaag ……………in Irak?
Mensen wat heb ik gehuild bij de beelden van de gifgasaanval.
Opdat we niet vergeten hoe wreed we als mensen kunnen zijn.
dit blogje draagt daar ook aan bij.TOP
Heel belangrijk dat we blijven gedenken. Wij waren laatst ook in Gouda en zagen ze daar inderdaad ook liggen. Heel indrukwekkend.
Ik zag ze in Wenen. Een mooie, eenvoudige en effectieve manier om de herinnering toch levend te houden! Heel aards en dicht bij de grond blijvend, zogezegd.
Je hebt in dit verband ook een zeer sprekende titel gekozen.