Nog niet zo heel veel jaren geleden werd er de uiterste zorg besteed aan het uitspreken van teksten op radio en tv. Af en toe is het nog wel eens leuk om te horen, maar het is niet meer van deze tijd, die geaffecteerde stemmen, waarbij elke t en n aan het eind van een woord duidelijk werden gearticuleerd, de r flink mocht rollen, enzovoort. Het slaat nu soms wel door. Sommige presentatoren zijn gewoon niet te volgen, door het binnensmonds gemompel. (Zo’n ‘weermeisje’ bijvoorbeeld) De s wordt vaak als z uitgesproken, o wordt au, de ij klinkt als ai.
Ook de teksten zelf kloppen niet altijd. Veel mensen (journalisten dus) kennen de gewoonste uitdrukkingen niet. In sportprogramma’s wordt doorgaans wel heel vreemde taal gebezigd; het zogenaamde sportjargon.
Soms worden essentiële woorden weggelaten. Bijvoorbeeld: “Dat dat zo snel gaat, heeft te maken dat het……” En: “We hebben het vooral gehad wat moet je in die tijd gaan doen.” De woordjes ‘ermee’ en ‘over’ ontbreken. En in het tweede voorbeeld moet er dan nog een beetje aan de volgorde geknutseld worden. Te moeilijk? Te veel werk? Desinteresse? Of gewoon slordigheid?
Een paar maanden sparen bij journaal, actualiteitenrubrieken, praatprogramma’s en dergelijke leverde het volgende lijstje op:
– De brandweer begint met het leegpompen van de vloeistoffen
– We hebben het weekend voor de boeg liggen
– ….. worden mensen in het ootje gehouden
– ….. afklikkliniek (oké, een verspreking)
– De reizigers zijn ontevreden over het op tijd rijden van de treinen
– We hebben het onder onze heupen (N. Noordervliet)
– In gezelschap met een aantal meisjes (DWDD)
– Zodat ze zichzelf een oordeel kunnen vellen
– Het moment dat ze helemaal verdwenen zijn, kan me niet lang genoeg duren (‘dat’ moest natuurlijk ‘tot’ zijn)
– Ik wil jullie onwaarschijnlijk veel succes wensen
– …. flink onder handen worden gehouden
– Zo beseffen wij ons (dat weet iedereen nog wel: Diederik Samsom)
– Hoe ze me hebben kunnen vinden mag Joods wezen (was het misschien een grapje?)
– Leeftijdsbewust personeelsbeleid
– Het journaal is minder statig geworden (bedoeld wordt: statisch)
– Zij krijgt zo erg de gunfactor (sportjournaal)
– Ze was de rustfactor in de ploeg (idem)
– De beste onderwaterfase (idem)
– ….. wijst met de beschuldigde vinger
– Hij kwam ermee in aanmerking
– De slaapmiddelen die hem zijn toegebracht…..
– Waar heel veel vrouwen hun pr aan verlenen (bedoeld wordt: ontlenen)
– Ajax die zichzelf behapstukt (Cruijff, dan mag het)
– We willen geen enkel risico uitsluiten
– De huizen worden geëvacueerd
– Zijn schade valt daarbij in het niets
– De eigenaresse van de camping is nog steeds vreselijk geschrokken
– Het plensde, wat leidde tot flinke regenbuien
– Ik denk dat we daar heel goed in gelukt zijn
– En dan nog heel vaak de opmerking dat mensen ‘vegetarisch’ zijn, in plaats van ‘vegetariër’
Voer voor een blogger. Over een half jaar nog eens zo’n lijstje. De tv aan? Ik houd pen en papier bij de hand!
Spiegelingen 
Er was een tijd dat ik me daar echt druk over maakte. Maar dat is voorbij.
Frits Thors en de zijnen waren overigens wel erg politiek en taalkundig correct. Dat kan niet meer sinds de concurrentie met RTL4. Er moet gescoord worden en hoe de doelpunten tot stand komen is niet belangrijk.
Toch pleit ik ook graag voor een beter taalgebruik. Maar vermoedelijk strijden we voor een verloren zaak, zeker bij NOS sport want daar mag de journalist zo’n beetje alles, van foute zinnen tot aan verregaand zuigen en insinueren.
Fijn om dit stuk te lezen.
Prachtig. Ik kan me alleen al opwinden over dat slappe erretje. Sascha kon daar ook wat van. Ooit stelde ik voor dat ze logopedische therapie zou krijgen van Lange Frans (vanwege zijn harde R): http://verwoedenoten.wordpress.com/2012/02/04/sascha-de-boer-versus-lange-frans/
Jaaaa, ik vind het een leuk idee: elke zes maanden zo’n lijstje!!! Ik erger me er ook groen en scheel (!!!!! heb ik ook al eens horen zeggen op tv!) aan – het KAN gewoon niet. Zo hoorde ik Pechthold gisteravond nog zeggen: ‘dalik hebben we misschien nog bla bla bla.’ Wat is ‘dalik’??? Ik ga ervan uit dat de man ‘dadelijk’ bedoelde maar ik hoorde het aan met plaatsvervangende schaamte. Ik hou voortaan ook pen & papier bij de hand!
Ergerlijk, zulk krom taalgebruik. Daarom is het zo heerlijk als je dan op een blog komt waar de artikelen zich dermate ongecompliceerd weglezen zonder dat ik dan de neiging heb er met een rood potlood doorheen te gaan strepen. Ik kwam voor een simpel tegenbezoek maar werd spontaan gegrepen door je verhalen met verrassende plots die ik tegen de gewoonte in echt niet aan zag komen. Ik heb hier dus wat langere tijd doorgebracht en bijzonder genoten. Een onverwacht cadeautje op deze avond!