Vrijdagavond brachten vriendin MD en ik een bezoek aan het Rijksmuseum. Bij de ingang onder de traverse werden we bijzonder vriendelijk verwelkomd door een groepje aardige jonge mensen – studenten dachten wij – in zwarte broek en rode blouse. We werden voorzien van een plattegrond en een consumptiebon en naar de garderobe verwezen. Daar stond weer een hele batterij vrolijke jongeren, dit keer in kaki outfit, te azen op onze jassen.
Na de koffie, geserveerd door een bijzonder aardige jonge vrouw in stemmig zwarte kleding, begonnen we ons ware VIP’s te voelen. We hoefden niet zelf de lift te zoeken, die werd ons gewezen. Zelfs het lichtjes optrekken van een wenkbrauw deed al iemand toesnellen met de vraag of wij ergens bij geholpen dienden te worden.
En eindelijk stonden we er. Voor de Nachtwacht. Na al die jaren weer oog in oog met dat kleine meisje. Maar nee, we wilden ons niet voor dit indrukwekkende schuttersstuk laten vereeuwigen door een van de toegesnelde fotografen. Heiligschennis vonden wij. Wat was het heerlijk om zo rustig door de zalen te lopen en al die prachtige werken weer te zien.
Bij de meeste schilderijen stonden (ook weer jonge) medewerkers klaar om vragen te beantwoorden en toelichting te geven. De zeer deskundige technische verhandeling maakte ons veel wijzer en we mochten overal bijna letterlijk met onze neuzen op staan.
“Rembrandt manipuleerde met licht; niet alleen door de heldere, lichte kleuren die hij koos, maar vooral ook door pasteus te schilderen. Dikke plakkaten verf bracht hij op, waarbij hij paletmes en soms zelfs zijn handen gebruikte. Zo spat het licht van het schilderij.”
Alleen bij het verhaal dat de enthousiaste vrouw vertelde over de ‘waarheid’ achter Het Joodse Bruidje had ik mijn twijfels. Deze titel is pas later aan het schilderij gegeven. Oorspronkelijk schilderde Rembrandt een Bijbels thema. Het schilderij zou ooit groter zijn geweest en linksboven was toen een raam te zien met daarachter de farao. Tot zover kon ik daar wel in mee gaan; tenslotte is er ook ooit een stuk van de oorspronkelijke Nachtwacht afgesneden wegens plaatsgebrek. Maar daarna vertelde zij het volgende:
“Eigenlijk zijn hier Izaäk en Rebecca afgebeeld. Izaäk wilde niet dat de koning (de farao dus) wist dat Rebecca en hij getrouwd waren, omdat hij bang was dat hij gedood zou worden, zodat de koning met zijn vrouw zou kunnen trouwen. In het geheim beminden zij elkaar, wat duidelijk te zien is op het schilderij; de blik, de tedere hand op de borst, de hand van de vrouw die de vingers van haar man beroert. En: hoort de vrouw soms iets?”
We bedankten voor de uitleg, maar bij mij begon er gaandeweg iets te knagen. Er klopte iets niet. Dit verhaal kende ik in een andere setting, namelijk wanneer Abram en Sarai, de latere ouders van Izaäk, in Egypte zijn, tijdens een hongersnood in het land Kanaän. Abram wil niet dat Sarai als zijn vrouw wordt gezien, en stelt haar voor als zijn zuster. Het hele verhaal is te lezen in Genesis 12: 10-20. Had de medewerkster zich vergist? Of wist ze niet beter? Toen ik er iets over vroeg, antwoordde ze dat ze niet zo bijbelvast was. Dat hoeft natuurlijk ook niet, maar je moet wel weten waar je het over hebt, wanneer je zo’n enorme tip van de sluier oplicht.
Ik vind het jammer dat tegenwoordig vaak de basiskennis ontbreekt. Er is in de loop der eeuwen zoveel geschilderd naar teksten en figuren uit de bijbel, dat het me noodzakelijk lijkt voor studenten kunstgeschiedenis en medewerkers van musea met oude kunst, om kennis te nemen van de meest gangbare verhalen. Zie het als algemene ontwikkeling. Het is alles zo verweven met onze cultuur.
Maar genoten hebben we, van ons brave en ingetogen uitje. (Weer niet woest en onstuimig, dus) En thuis? Ja toen werd er bij P & W nog uitgebreid gesproken over De Staalmeesters. Een onverwacht interessante afsluiting van een bijzonder geslaagde avond.
Zie ook Hundertwasser uit en thuis: http://wp.me/p36K0e-aE
Spiegelingen 
ben het met je eens
Ik vind het voor een prestigieus museum als het Rijks nogal een schandelijke ‘verspreking’.
Daar wil ik eigenlijk wel het fijne van weten, namelijk hoe het bestaat dat zo’n officiële juffrouw zulke onzin uit kan kramen! En wat dan wèl waar is, voorzover waarheid bestaat.
Ja, wat is waarheid. Ik heb wel begin deze week een mailtje gestuurd naar het Rijks. Misschien komt er nog een verhelderend antwoord. Het meisje deed enorm haar best. Als je het van huis of school niet mee krijgt, dan zul je je niet zo snel in bijbelse / godsdienstige zaken gaan verdiepen, wanneer daar niet een directe noodzaak voor is.
Wat apart, er was hier weer eens sprake van een uitzendkracht zeker. Ttssss…. 😉
Jammer van dat ene minpuntje – maar wel bijzonder dat je overal zoveel uitleg kreeg…
Ach ja, en we hebben alle oude bekenden weer gezien. En prachtige mutsen van walvisvaarders! Het was een zeer geslaagde avond.
Ik was er 3 jaar geleden voor het laatst en wil er nu echt beslist eens naar toe, het Rijksmuseum. Tja, jammer dat de basiskennis ontbrak maar ik denk dat het steeds vaker zal gebeuren, weet niet wat het is. Ik vroeg laatst in een winkel om Tabasco – het meisje had daar werkelijk nog nooit van gehoord. Niet dat je Tabasco en Rembrandt kunt vergelijken, het gaat om de basiskennis 😉
Een simpel zoekpartijtje op internet leerde mij dat het ‘Joodse Bruidje’ onderwerp is van veel speculatie> Wel is men er van overtuigd dat de naam van het schilderij ;met een korrel zout ;moet worden genomen en men denkt inderdaad ook aan een bijbels tafereel, maar welk dat is blijft onderwerp van speculatie. De studente heeft dus, uit kennelijk enthousiasme, dingen gezegd die ze niet kan verantwoorden. Gelukkig dacht jij voorbij haar woorden.
Mooi avondlijk uitje. Ik moet nodig eens heen, maar ik schrik een beetje terug van die wachtrijen.
Met een museumkaart omzeil je de wachtrijen. En ja, ik heb natuurlijk ook gegoogeld. Zelfs Ruth en Boaz worden genoemd. Ik hoopte eerlijk gezegd op een reactie van het Rijks, n.a.v. mijn mail. Maar ze hebben het, denk ik, te druk met het wegwerken van die enorme rijen bij de kassa. 😉