Hakken in Artis

Alles in het leven kent een eerste keer. De eerste ademhaling. Het eerste lachje. Het eerste stapje. Het eerste woord. Alles wat je voor de eerste keer doet, heeft iets magisch.

Dat geldt ook voor de workshop beeldhouwen in Artis, die vriendin MW en ik in de negentiger jaren volgden.
Hoewel we geen van beiden ooit in steen hadden gehakt, leek het ons fantastisch. De zoon van MW en zijn vriendje vonden het hilarisch dat zijn moeder en ik (hun leerkracht in groep acht), zouden gaan hakken. Zij verstonden er iets heel anders onder: een dansstijl uit de gabberscene. Ze deden het schaterlachend voor: dit zagen ze ons nog niet doen. Gelijk hadden ze.

Vol verwachting togen wij op een ochtend in juli naar Amsterdam. De zeer ervaren beeldhouwers, afkomstig uit Tengenenge in Zimbabwe, wachtten de groep op bij het nijlpaardenhuis. Daar stonden grote kratten met brokken steen uit hun thuisland. Zoeken en keuren. Maar aan de buitenkant viel niet te zien welke kleur ons beeld uiteindelijk zou krijgen. De stenen waren allemaal bruinig of grijs. We kozen beiden een mooi stuk serpentijn. Niet al te groot. We moesten het tenslotte zelf dragen; het beeld zou na drie dagen in de tas mee naar huis gaan.

Daarna zochten we gereedschap uit. In een grote kist lagen hamers, beitels, raspen, schaven in alle soorten en maten. En, zeiden onze leraren, het beeld zit al in de steen. Leg het maar op de bok en dan goed kijken, dan zie je het vanzelf en hoef je het er alleen nog maar uit te hakken. “Alleen nog maar…”

Maar het was waar. Ineens was het er, het idee, het beeld. Na de nodige en vooral nuttige aanwijzingen gingen de mannen zelf ook aan de slag en wij, tien vrouwen, bikten, raspten en schaafden er lustig op los.
Steeds duidelijker werd er zichtbaar wat er in de steen verborgen zat. Het beeld kreeg vorm, gestalte.

Op de derde dag was het zover: de beelden mochten ‘gewassen’ worden. Met zijn allen om een grote zinken teil met water. Het beeld nat maken en met steeds fijner schuurpapier schuren: glad, gladder, gladst, terwijl onze vingers steeds rimpeliger werden. Nog steeds wisten we niet precies welke kleur ons beeld zou hebben. Dat zagen we pas toen de laatste behandeling werd toegepast: verhitten met een gasbrander en inwrijven met was. Bijenwas met citroen. En dan poetsen tot de glans zich prijsgeeft.

Wat voelden we ons de koning te rijk en apetrots toen we met ons eerste geurende en glanzende beeld in de trein zaten, terug naar huis.

Na die keer zijn we nog vaker gaan hakken in Artis. We hebben nog vaker beelden uit de steen tevoorschijn zien komen. Nog vaker met een zwaar gewicht op schoot in de trein gezeten. We kregen er steeds meer slag van. Het lukte steeds beter het geheim van de steen te ‘ontraadselen’.
Maar nooit meer was het zo spannend en wonderbaarlijk als die eerste keer.